Tężnie solankowe cz. 1

Widniejąca w herbie Ciechocinka tężnia, zwana inaczej gradiernią, to budowla z drewna i gałęzi tarniny. Służy do zwiększania stężenia soli w solance przez jej częściowe odparowanie. W Ciechocinku znajdują się trzy tężnie. Pierwsze dwie, ustawione równolegle do siebie, zostały pobudowane w latach 1824-1833 na piaszczystym wyniesieniu, dłuższymi osiami poprzecznie do dominujących na Nizinie Ciechocińskiej kierunków wiatrów. Tężnię nr 3 ustawiono w 1859 roku ukośnie w stosunku do dwóch poprzednich. Ich łączna długość wynosi 1742,3 m. Jest to największy tego typu zespół konstrukcji drewnianych na świecie. Na jego powstanie wykorzystano ponad 19 tysięcy metrów sześciennych drewna.

Tężnia to przede wszystkim element ciągu technologicznego produkcji soli. Służy do odparowywania na wolnym powietrzu pod wpływem wiatru i ciepła słonecznego solanki wydobywanej z głębi ziemi ze źródła nr 11, czyli popularnej fontanny Grzybek. Jest budowlą wykonaną z drewna, węższą u góry. Na wierzchu biegną: drewniany chodnik oraz korytka z solanką, która ścieka przez gałązki krzewów na dół. Jej opad do zbiorników jest regulowany drewnianymi zaworami. Proces jest kilkukrotnie powtarzany, by z solanki o stężeniu około 5,5% soli otrzymać solankę o stężeniu około 29%. Najmniejsze stężanie jest na tężni nr 1 - do 9%. Na tężni nr 3 – stęża się solankę do 16%, a na tężni nr 2 – do 29%. Stąd solanka płynie prawie dwukilometrowym rurociągiem do warzelni soli, gdzie produkuje się sól, szlam i ług leczniczy.

Szkielet tężni wypełniają cierniowe gałęzie. Najbardziej nadaje się do tego tarnina ze względu na swoją sprężystość oraz kolce, bowiem dzięki nim tworzą się przestrzenie między gałęziami, przez co solanka jest lepiej rozbijana na kropelki i woda szybciej odparowuje. Wymienia się ją co kilkanaście lat, w zależności od jej zasklepienia gipsem i krzemionką. Zbiornik solanki osadzony jest na palach dębowych, które są wkopane w ziemię. W Ciechocinku jest ich łącznie 7 tysięcy. U podstawy tężnie liczą 9 metrów szerokości, a ich wysokość wynosi średnio 15,8 m. Szkielet konstrukcji stanowią grube belki wykonane z drewna sosnowego i świerkowego. Budowlę podtrzymują drewniane wsporniki, nie licząc kamienno-ceglanej podmurówki tężni nr 3. Na szczycie widoczne są wiatraki, które niegdyś służyły do pompowania solanki na tężnie. Obecnie wykorzystuje się prąd elektryczny. Tężnię obsługuje tężnik.

Tężnie to także potężne, naturalne inhalatorium. Parująca pod wpływem wiatru i słońca solanka tworzy leczniczy aerozol. Mikroklimat wokół gradierni obfituje w jod, sód, chlor i brom. Jest bardzo zbliżony do tego, jakim można oddychać nad morzem. Powietrze cechuje tutaj znaczna czystość pod względem chemicznym i mikrobiologicznym. Jest tu niższa temperatura powietrza oraz większa wilgotność w porównaniu z centrum uzdrowiska. Teren okołotężniowy charakteryzuje się dużą zacisznością akustyczną. Przy częstych latem wiatrach z zachodu korzystne warunki do inhalacji aerozolu solankowego występują po wschodniej – zawietrznej stronie tężni. Kierunek wiatru wskazuje chorągiewka na szczycie tężni nr 1.

Wskazania: przewlekłe stany zapalne układu oddechowego, a także alergie, nerwice, stany obniżonego nastroju, nadciśnienie tętnicze. Korzystanie z tężni poleca się palaczom, pracownikom narażonym na wdychanie szkodliwych substancji oraz osobom, które zawodowo pracują głosem, np. wokalistom.

Długość tężni nr 1 wynosi 653,5 m. Można na nią wejść po krętych schodach, a na jej szczycie znajduje się taras widokowy, z którego można podziwiać malowniczą okolicę.